zəncir

zəncir
is. <fars.>
1. Bir-birinə keçmiş halqalardan ibarət dəmir bağ; silsilə. Saat zənciri. Lövbər zənciri. İti zəncirlə bağlamaq. – Axırda Dəmirçioğlu atasından gizli bir canlı kotan zəncirini də götürüb toqqa əvəzinə belinə bağladı. «Koroğlu». Kəndlinin cavan oğlu şiddətli surətdə dəli oldu, hətta onu zəncir ilə bağlamağa məcbur olurlar. S. S. A..
2. Buxov, qandal. Əzizim bağlı qaldı; Yar qəlbi dağlı qaldı; Zəncir, buxov görmədi; Qollarım bağlı qaldı. (Bayatı). Ruhi-Məcnuni sevirsən bir dəm ey zəncir açıl; Kim, tutulmuş şəhridən könlüm biyaban istərəm. Qövsi. . . Dustaqxananın zəncir səsi camaatın qulağına gəldi. Ə. H.. Zənciri qolundan atdı bu torpaq. B. V.. Zəncirə çəkmək (vurmaq) – zəncirləmək, əl-ayağını zəncirlə bağlamaq. Dili-divanəni zəncirə çəkərsən, yeri var; Ətri-zülfün nə üçün müşkiXətadan seçməz? S. Ə. Ş..
3. məc. Əsarət, zülm, məhkumluq rəmzi. İnsanlara zəncir, fəğan gətirən; O, faşist adlanan qara itləri; Məhv et silahının qüdrətilə sən! R. R.. // Klassik şeirdə gözəlin zülfünə işarədir. Tutmazam zənciri-zülfü tərkin, ey naseh; Məni xah bir aqil xəyal et, xah bir divanə tut. F.. Saçın zəncirinə könül bağladım; Məcnun kimi düşdüm dağa, Fatimə! M. P. V..
◊ Zəncir kimi (tək) – bir-birinin ardınca, silsilə şəklində. Dağların ardı-arası kəsilmir, zəncir kimi bir-birinə hörülmüş, bir-birini qucaqlamış kimi durur. A. Ş.. Zəncirtək düzülüb on beş hünərvər; Daşlı küdrüləri etdilər səngər. H. K. S.. Zəncir gəmirmək (çeynəmək) (bəzən «əlindən» sözü ilə) – birinə qarşı son dərəcə hiddətli olmaq, birinə divan tutmağa hazır olmaq, acıqlı olmaq. Zəncirdən qurtarmaq – bax zəncirini qırmaq 1-ci mənada. Yaşıllıq çağırsın hər qəlbin neyi; Qurtaraq zəncirdən Prometeyi!. . S. V.. Zəncirini qırmaq – 1) əsarətdən qurtarmaq, azadlıq əldə etmək; 2) məc. dan. həddini azmaq, sözə baxmamaq, özbaşınalıq etmək.

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • əncir — is. <fars.> İçində xaş xaş kimi xırda tumları olan ətli, şirin, yumşaq qabıqlı, yumru meyvə. Əncir mürəbbəsi. Əncir doşabı. Əncir ağacı. Əncir qurusu (qurudulmuş əncir). – <Molla> gedib, var yox pulunu verib bir səbət yaxşı əncir alır …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • zəncirə — is. 1. Sarı qızılı rəngində incə haşiyə. Dona zəncirə qoymaq. – Qırmızı çuxası, yaxa zəncirə; Ətəkləri uzun, sallanır yerə. M. S. O.. 2. Zəncir, silsilə şəklində düzülmüş, zəncir kimi hörülmüş lentdən ibarət paltar bəzəyi, gül çiçək hörgüsü. //… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • zəncirəli — sif. Zəncirəsi olan. Zəncirəli paltar. Zəncirəli başmaq. – <Məşuqə> zəncirəli tumanını dəstələyib . . həyətə enən pilləkənlə düşdü. S. R …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • Qarazəncir — Infobox Settlement name =Qarazəncir settlement type=Municipality native name = pushpin pushpin mapsize =300 subdivision type = Country subdivision name = flag|Azerbaijan subdivision type1 = Rayon subdivision name1 =Jalilabad leader title = leader …   Wikipedia

  • zəncirə — (Culfa, Ordubad) arxalığın ətəyinə tikilən bəzəkli gümüşü haşiyə. – Qəbaxlarda zəncirə olan ərxalıx geyərdilər (Ordubad) …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • dərzəncir — f. zəncirlə bağlı; zəncirdə, zəncirli …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • zəncir — f. 1)bir birinə keçirilmiş metal halqalardan ibarət bağ; 2) buxov, qandal; 3) m. əsarət, zülm …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • malax — is. bot. Əncir növü. . . Azərbaycanda qiymətli əncir sortlarından tabaq əncir, malax əncir, sumax əncir sortlarını göstərmək olar. İ. Axundzadə …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • silsilə — is. <ər.> 1. Keçmişdə qadınların başlarına taxdıqları bir birinə keçirilmiş halqalar, piləklər şəklində bəzək, zəncirə. Bir də görərdin ki, dövlətli qadın . . başına qızıl cütquqabağını bağladı. Onun üstündən cərgə gül, qızıl silsiləsini,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • qandal — is. <əsli ər.> 1. Keçmişdə ağır cinayət işləmiş məhbusların əl və ayaqlarına keçirilən dəmir halqalı zəncir. <Çingiz:> Məgər Əlimərdanın Sibirdə əlləri, ayaqları qandalda sızıldamasına səbəb binamus Şahbaz bəy olmuşdur? S. S. A..… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”